آیا حادثه منا در عربستان از نشانه های ظهور امام زمان (عج) است؟
طبق روایات اسلامی، در سال ظهور امام مهدی(عج)، پس از قیام سفیانی، و شنیده شدن صیحه آسمانی در ماه رمضان، در ایام حج و ماه ذی الحجۀ، در منطقه مِنی، میان حجّاج کشتار و قتل خونین، روی می دهد؛ لکن حوادث فاجعه بار حج امسال، جزو حوادث و نشانه‌های ظهور نیست. زیرا هنوز ندای آسمانی که همه جهانیان می شنوند، رخ نداده است.
در ضمن برخی از روایت، خبر از ورود لشکر سفیانی اعزامی به حجاز (عربستان) را می دهند که بعد از تزلزل در حاکیمت بنی فلان در حجاز، و به قصد دسترسی به امام عصر، و با حمایت غربی‌ها، وارد مکه و مدینه شده و بعد از قتل و کشتار شیعیان در مدینه، به سمت مکه حرکت کرده که به معجزه الهی، دچار خسف (فرو رفتن) زمین در منطقه بیداء، در بین مکه و مدینه، خواهند شد. بنابراین، هنوز خبری از لشکر اعزامی سفیانی به عربستان و ورود نظامی دشمن اصلی امام عصر، به مکه و مدینه، نیست و هنوز این وقایع، رخ نداده است.
ترتیب و حوادث ماه ذی الحجه سال ظهور
ذی الحجه سال ظهور، ماه خون و فتنه در عربستان
بسیارى از روایات از ماه ذیحجه به عنوان ماه خون و خونریزى یاد کردهاند. ابى بصیر ضمن حدیثى طولانى نقل میکند که از امام صادق علیه السّلام پرسیدم: و ذیحجه چطور ماهى است؟ فرمودند:
ذاک شهر الدم. [1]
آن ماه خون (خونریزى) است.
حضرت رسول، صلّى اللّه علیه و آله، هم در اینباره فرموده‌اند:
و یسلب الحاج و تسفک الدماء فی ذی الحجة. [2]
آشوب‌هاى منا در ذی الحجه سال ظهور
احادیث شریف ما از آشوبى که در میان حاجیان طى مراسم حج رخ خواهد داد، خبر میدهند که در واقع دنباله اختلافات اهالى حجاز بر سر پادشاهى آن دیار است.
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
یحج الناس معا، و یعرفون- أی یقفون بعرفات- معا على غیر إمام، فبینا هم نزول بمنى یأخذهم مثل الکلب، فتثور القبائل فیما بینها حتى تسیل- جمرة- العقبة بالدماء، فیفزعون، و یلوذون بالکعبة. [3]
مردم باهم حج می‌کنند (مناسک حج را به جاى میآورند) و وقوف در عرفاتشان را هم با همدیگر و بدون امام انجام میدهند. هنگامى که در منا هستند فتنه سختى برمیخیزد و همه قبایل بر هم می‌شورند.
«جمره عقبه» از خون رنگین میشود. مردم وحشتزده گشته و به کعبه پناهنده میشوند.
از این حدیث می توان فهمید که مردم در آن زمان چندان روابط صمیمانهاى باهم ندارند که بلافاصله پس از انجام مناسک حج و یا حتى پیش از اتمام آنها، طى انجام رمى جمرات در منا که بخشى از مناسک حج است، دستهدسته شده و شورش‌ها شکل میگیرد. حاجیان غارت شده و اموالشان به تاراج رفته و خودشان هم کشته میشوند و پردههاى نوامیس مردم دریده مىشود.
سهل بن حوشب از رسول مکرم صلّى اللّه علیه و آله، نقل کرده است که:
سیکون فی رمضان صوت، و فی شوال معمعة، و فی ذی القعدة تحارب القبائل، و علامته نهب الحج و تکون ملحمة بمنى و یکثر فیها القتل و تسیل فیها الدماء حتى تسیل دماؤهم على الجمرة. [4]
در ماه رمضان (ندای آسمانی) صدایى خواهد بود و در ماه شوال درگیرى و در ذیقعده قبایل باهم به جنگ می پردازند و نشانه آن تاراج [در] حج است. جنگى در منا به پا میشود و کشتار زیادى طى آن رخ میدهد و خون چنان جارى میشود که به جزیره (یا جمره) میرسد.
که در ادامه، درباره این روایت، نکاتی مطرح خواهد شد.
عبد اللّه بن سنان هم از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است:
یشمل الناس موت و قتل حتی یلجأ الناس عند ذلک إلى الحرم فینادی مناد صادق من شدة القتال، فیم القتل و القتال؟ صاحبکم فلان. [5]
مردم چنان دچار مرگ و کشتار میشوند که به حرم پناه میبرند. پس [از آن] منادى راستگویى ندا درمیدهد که براى چه جنگ و کشتار به پا کردهاید؟ سرور شما فلانى (امام عصر) است.
آیا حادثه منا در حج سال 94، نشانه ظهور است؟
آنچه که پس از حادثه تأسف‌بار و کشته شدن صدها نفر از حجاج مسلمان در صحرای منا، در شبکه‌های اجتماعی پخش میشود که حاکی از آنست که پیامبر(ص) نوید این حادثه را داده بودند و از علائم ظهور میباشد، آیا صحت دارد.؟
در ادامه، به بررسی این موضوع، پرداخته خواهد شد.
متن روایت و حدیث منقول از پیامبر، به این شرح است:
"خبر پیامبر(ص) از کشته شدن صدها نفر از حجاج در مسیر رمی جمرات در منا در آستانه ظهور"
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، حول علائم قیام القائم من أهل البیت علیهم السلام: ... وعلامته نهب الْحَاج وَتَکون ملحمة بمنی یکثر فِیهَا الْقَتْل وتسیل فِیهَا الدِّمَاء حَتَّی تسیل دِمَاؤُهُمْ علی الْجَمْرَة. [6]
.. و نشانه آن، گریختن حاجیان است و فاجعه‌ای که در منا رخ خواهد داد که تعداد زیادی از حجاج در آن کشته خواهند شد و خون‌های شان، بر مسیر جمرات روان خواهد گشت.
درباره این روایت و بررسی فقه الحدیث آن، نکاتی قابل طرح است:
1. از بررسی سندی روایت که بگذریم، از جهت متن روایت تحریف صورت گرفته است و روایت کامل نقل نشده است!
2. متن اصلی روایت، چنین است: قال رسول الله صلى الله علیه و آله: سیکون فی رمضان صوت، و فی شوال معمعه، و فی ذی القعده تحارب القبائل، و علامته نهب الحج و تکون ملحمه بمنى و یکثر فیها القتل و تسیل فیها الدماء حتى تسیل دماؤهم على الجمره. [7]
بانگی (ندای آسمانی) در ماه رمضان شنیده می شود، آتش جنگی در ماه شوال بر افروخته می گردد، قبیله ها در ماه ذی الحجه به جنگ بر می خیزند و نشانه آن این است که حجاج را غارت می کنند و فاجعه بزرگی در منا روی می دهد و افراد بیشماری کشته می شوند و خون ها روان می شود و بر جمرات می‌ریزد.
3. مراد از بانگی در رمضان، همان صیحه آسمانی است که جزو علائم حتمی ظهور است. این نشانه قبل از واقعه منی رخ میدهد در حالی که ماه رمضان گذشته بوده و همه جهانیان، باید بشنوند. این مطلب در احادیث اهل‌بیت علیه السلام با تعبیر‌های شنیدن اهل مشرق و مغرب، شنیدن تمام اهل زمین، شنیدن تمامی جانداران، عام بودن ندای آسمانی، مطرح شده است.
ویژگی دیگر ندا برای مخاطبان، شنیدن هر قوم و گروه به زبان خودشان است؛ سه حدیث که از جهت سند، معتبر هستند با عبارت‌های: «یسمعه کل قوم بألسنتهم»؛ «حتی یسمعه کل قوم بلسانهم»؛ «عام یسمع کل قوم بلسانهم» به بیان این مطلب میپردازند.[8]
و زمان آن در احادیث، ماه مبارک رمضان معرفی شده است. این احادیث با عبارت‌های «صیحة فی شهر رمضان»، «یکون الصوت فی شهر رمضان»، «شهرالله تعالی و فیه ینادی باسم صاحبکم و اسم ابیه » و… آمده است. [9]
بنابراین، ندای آسمانی، به دلیل معجزه آسا بودن و قابلیت تکرار ناپذیری، که در تاریخ بشریت، فقط یک بار، رخ خواهد داد، مهمترین و اصلی‌ترین نشانه حتمی ظهور است که قابلیت مشابه سازی، ندارد. و بقیه حوادث و نشانه‌ها، باید با این معبار سنجیده شوند.
4. تعبیر به کشتار بی‌شمار شده است "تکثر فیها القتلی" در حالی که کشته شدن حدود 4000 نفر را در مقایسه تعداد میلیونی حجاج از کشورهای مختلف، را نمی‌توان کشتار گسترده‌ای دانست. (منبع)
5. جوی خون جاری میشود و بر جمرات ریخته میشود، در حالی که در حادثه مکه چنین چیزی مشاهده نشده است.
6. در ضمن برخی از روایت، خبر از ورود لشکر سفیانی اعزامی به حجاز (عربستان) را میدهند که بعد از تزلزل در حاکیمت بنی فلان در حجاز، و به قصد دسترسی به امام عصر، و با حمایت غربی‌ها، وارد مکه و مدینه شده و بعد زا قتل و کشتار شیعیان در مدینه، به سمت مکه حرکت کرده که به معجزه الهی، دچار خسف (فرو رفتن) زمین در منطقه بیداء، در بین مکه و مدینه، خواهند شد. امام علی علیه السلام در نامه‌ایی که به معاویه می‌نویسد، حمله لشکر سفیانی به مدینه را چنین توصیف میکند:
... َ فَیَبْعَثُ جَیْشاً إِلَى الْمَدِینَةِ فَیَدْخُلُونَهَا فَیُسْرِفُونَ فِیهَا فِی الْقَتْلِ وَ الْفَوَاحِشِ ... . [10]
... سفیانی لشکری را به مدینه می فرستد و در این شهر بسیار قتل و کشتار و اعمال منافی عفت و اقدامات ناشایست انجام می دهند ... .
بنابراین، هنوز خبری از لشکر اعزامی سفیانی به عربستان و ورود نظامی دشمن اصلی امام عصر، به مکه و مدینه، نیست و هنوز این وقایع، رخ نداده است.
7. بنابر آنچه ذکر شد، حادثه منا در ماه ذی الحجه، در موسم حج، زمانی رخ میدهد که بعد از ندای آسمانی، آوازه حضرت مهدی و منجی مسلمانان، در جهان طنین انداز شده است و جهانیان در جستجوی این امر، برآمده‌اند. از این‌رو، لشکر سفیانی بعد از تسلط بر تمام مناطق شام و سرمست از این غرور، همزمان در عین اعزام لشکری به عراق و حمله به مراکز مقدسه شیعیان، به قصد دسترسی و قتل آخرین ذخیره الهی، به مدینه، نیز لشکر نظامی، اعزام میکند.
امام باقر علیه السلام در روایت معتبری فرموده‌اند:
... وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ جَیْشاً إِلَى الْکُوفَة... وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِی بَعْثاً إِلَى الْمَدِینَة ... . [11]
... و سفیانی سپاهی را به کوفه گسیل میدارد ... و سفیانی سپاهی را به مدینه می‌فرستد ... .
در حالیکه اگر حادثه منا، جزو نشانه های ظهور، بود باید تمام این حوادث و نشانه ها حتمی، قبل از این حادثه، باید اتفاق می‌افتاد. در حالیکه چنین نیست. در حادثه منا، هیچکدام از این حوادث و نشانه‌های مهم، قبل از حادثه منا، اتفاق نیافتاده است.
بنابراین، هنوز خبری از لشکر اعزامی سفیانی به عربستان و ورود نظامی دشمن اصلی امام عصر، به مکه و مدینه، نیست و هنوز این وقایع، رخ نداده است.
8. نکته بسیار مهم این است که: مجموعه حوادث و نشانه‌های حتمی ظهور، باید در کنار هم، بررسی شوند و بررسی جداگانه و منفصل آنها و تطبیق، خسارت زیانباری است که با ایجاد هیجان و احساس کاذب در منتظران ظهور امام عصر، ممکن است تبعات ناگوراری، به دنبال خود داشته باشد. بنابراین باید به دستور ائمه معصومین، همواره ظهور را نزدیک دانست و در عین حال، از عجله در امر ظهور و درخواست زودتر از موعد قبل از وقوع نشانه‌های حتمی ظهور، پرهیز کرد. چنانچه، در احادیث منقول از اهل بیت، تأکید شده است:
... هَلَکَ الْمُسْتَعْجِلُونَ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ. [12]
... تعجیل کنندگان در امر ظهور، هلاک میشوند و تسلیم شوندگان (و آنان که در انتظار وقوع نشانه های حتمی ظهور، می‌باشند)، نجات می یایند.
بنابراین، آنچه که پس از حادثه تاسف بار و کشته شدن صدها نفر از حجاج مسلمان در صحرای منا، در شبکه های اجتماعی پخش شد که حاکی از آنست که پیامبر (ص) نوید این حادثه را داده بودند و از علائم ظهور میباشد، صحت ندارد. زیرا هنوز ندای آسمانی به عنوان اصلی ترین نشانه حتمی ظهور که باید بقیه علامت های حتمی و غیرحتمی با این نشانه، سنجیده شوند، هنوز اتفاق نیفتاده است.
البته وقوع این گونه حوادث تلخ و تاسف بار در سرزمین حجاز و در ایّام فریضۀ حج، سبب بی آبرویی خاندان پادشاهی آل سعود و بروز اختلاف میان آنان و سقوطشان در آینده ای نزدیک می شود.
.................................................................
پی نوشت:
[1] بحار الانوار، ج 52، ص 272؛ بشارة الاسلام، ص 142
[2] منتخب الاثر، ص 451؛ یوم الخلاص، ص 280
[3] الممهدون للمهدى، علیه السّلام، ص 60؛ یوم الخلاص، ص 570
[4] منتخب الاثر، ص 451
[5] الغیبة نعمانى، ص 178
[6] الملاحم و الفتن، ص33
[7] عقد الدرر، ص 142
[8] طوسی، الغیبۀ ص435؛ صدوق، کمال الدین، ج2، ص556؛ نعمانی، الغیبۀ، ص282
[9] نعمانی، الغیبۀ، ص262 و 266؛ طوسی، الغیبۀ، ص452
[10] مجلسی، بحار الانوار، ج 33، ص 157
[11] الغیبۀ نعمانی، ص 198
[12] نعمانی، الغیبۀ، ص 280
فرهنگ نیوز- مصطفی امیری
دهقانی
۰۷ مهر ۹۴ ، ۰۰:۲۸