ارتباط امام زمان علیه السلام با ماه مبارک رمضان (2)

بخش دوم: امام مهدی و ماه رمضان در ادعیه

 یکی دیگر از وجوه این ارتباط، دعاهای این ماه است. در این ماه عزیز راز و نیاز با خداوند اهتمام یافته و دعاها رونق خاصی می‌یابند. در هیچ یک از ماه‌های سال، این همه به دعا ترغیب نشده و دعای مأثور از اهل بیت وارد نشده است.

همانگونه که اشاره شد، در ادعیه این ماه نیز به طور ویژه به امام زمان (علیه السلام) عنایت شده است و در چندین مورد یاد و نام و دعای برای حضرت مهدی (علیه السلام) به چشم می‌خورد.[1] آنچه در این ادعیه نمایان است، آرزوها و خواسته‌هایی است که گویا تا به حال جامعه بشری به خود ندیده و فقط در عصر ظهور به آنها خواهد رسید.

لذا خواندن این دعاها و درخواست محتوای آن، به نحوی طلب تعجیل و تسریع در فرج و ظهور است. به زبان دیگر خلاصه این دعاها این است که: " اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَج‏".

در این بخش ابتدا نگاهی اجمالی به بعضی از این دعاها داشته و سپس برخی از فرازهای ادعیه را با ویژگی‌های حکومت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) و نشانه‌های عصر سبز ظهور مقایسه می‌کنیم.

 

فصل اول: بررسی دعاها

اهم این دعاها عبارتند از:

- دعای افتتاح:

یکی از ادعیه وارد شده در تمامی شبهای این ماه مبارک، دعای شریف افتتاح است. مرحوم علامه مجلسی(رحمه الله علیه) این دعا را در جلد بیست و چهارم بحار الانوار آورده و دعا را منسوب به امام زمان (علیه السلام) دانسته‌اند.[2]

ثلث آخر این دعا مربوط به حضرت حجت (علیه السلام) است که با عبارت "اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ" شروع می‌شود. این فقرات را می توان در سه قسمت بررسی کرد:

 

 قسمت اول: غالب عبارات این بخش دعا برای حضرت حجت (علیه السلام) می‌باشد.

 

ـ اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ  (خدایا درود فرست بر ولى خود صاحب الامر امام قائم منتظر)

ـ وَ حُفَّهُ [وَ احْفُفْهُ‏] بِمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ    (و او را به سپاه فرشتگان مقربت فراگیر)

ـ وَ أَیِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ     (و به روح القدسش مؤید بدار اى پروردگار عالمین)

ـ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ الدَّاعِیَ إِلَى کِتَابِکَ وَ الْقَائِمَ بِدِینِکَ  (خدایا او را مقررفرما تا به کتاب آسمانى تو دعوت وبه ترویج دین تو قیام کند)

ـ اسْتَخْلِفْهُ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفْتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِ   ( او را خلیفه خود در زمین گردان چنانکه پیشینیان او را خلیفه گردانیدى)

ـ مَکِّنْ لَهُ دِینَهُ الَّذِی ارْتَضَیْتَهُ لَهُ  (و او را تمکین ده براى حفظ دین او که پسند توست)

ـ أَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْنا یَعْبُدُکَ لا یُشْرِکُ بِکَ شَیْئا  ( و خوف او را پس از این مدت بدل به ایمنى گردان تا تو را بپرستد و هیچ به تو شرک نیاورد)

ـ اللَّهُمَّ أَعِزَّهُ   (خدا او را عزت بخش)

ـ وَ أَعْزِزْ بِهِ   ( و ما را به ظهورش عزیز گردان) 

ـ وَ انْصُرْهُ  (‏و او را یارى کن) 

ـ وَ انْتَصِرْ بِهِ   ( و ما را به او یارى فرما)

ـ وَ انْصُرْهُ نَصْرا عَزِیزا  ( و او را نصرت کامل با عزت و اقتدار بخش)

ـ وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحا یَسِیرا  (و به آسانى جهان را به دست او فتح کن) 

ـ وَ اجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانا نَصِیرا  ( و از جانب خود او را سلطنت و قدرت عنایت فرما )

ـ اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَکَ وَ سُنَّه نَبِیِّکَ حَتَّى لا یَسْتَخْفِیَ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَه أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ   (خدایا به دست او دینت را و سنت پیغمبرت را آشکار ساز تا آنکه دیگر چیزى از حق و حقیقت از ترس احدى از خلق مخفى نماند)

 

 

قسمت دوم: این قسمت از دعا را می توان توصیفی از عصر ظهور (و اشتیاق داعی برای درک آن) دانست که به زبان دعا بیان شده است.

 

ـ اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَه کَرِیمَه  (خدایا ما از تو امید و اشتیاق داریم که دولت با کرامت آن امام زمان را به ظهور آورى)

ـ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ  (و اسلام و اهلش را به آن عزت بخشى) 

ـ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ  ( و نفاق و اهل نفاق را ذلیل و خوار گردانى)

ـ وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاه إِلَى طَاعَتِکَ وَ الْقَادَه إِلَى سَبِیلِکَ  (و ما را در آن دولت حقه اهل دعوت به طاعتت و از پیشوایان راه هدایت قرار دهى)

ـ وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کَرَامَه الدُّنْیَا وَ الْآخِرَه  ( و بواسطه آن دولت  به ما کرامت دنیا و آخرت عطا فرمایى)

ـ اللَّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنَا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْنَاهُ  (خدایا آنچه از حق که ما را به آن شناسا کردى بعمل آن هم وادار کن)

ـ وَ مَا قَصُرْنَا عَنْهُ فَبَلِّغْنَاهُ  ( و آنچه نشناخته‏ایم بمعرفتش برسان)

ـ اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعَثَنَا  (خدایا پریشانى ما را بآن جمع گردان)      

ـ وَ اشْعَبْ بِهِ صَدْعَنَا  ( و پراکندگى امور ما را بوجود او اصلاح فرما)

ـ وَ ارْتُقْ بِهِ فَتْقَنَا   ( و شکاف و تفرقه‏هاى ما را اتحاد بخش)

ـ وَ کَثِّرْ بِهِ قِلَّتَنَا   ( و عده قلیل ما را بسیار گردان)

ـ وَ أَعْزِزْ [أَعِزَّ] بِهِ ذِلَّتَنَا  (و ذلت ما را بوجودش بدل بعزت ساز)  

ـ وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا   ( و نیاز ما را بدل به بى‌‏نیازى گردان) 

ـ وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مُغْرَمِنَا [مَغْرَمِنَا]   ( و دین ما را ببرکتش ادا فرما)

ـ وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا   (و فقر ما را جبران فرما)    

ـ وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنَا   ( و نقص ما را مسدود ساز)  

ـ وَ یَسِّرْ بِهِ عُسْرَنَا  ( و مشکلات ما را ببرکتش آسان گردان)    

ـ وَ بَیِّضْ بِهِ وُجُوهَنَا  ( و بوجود او ما را روسفید گردان)   

ـ وَ فُکَّ بِهِ أَسْرَنَا  ( و اسیران ما را به سبب او آزاد ساز)

ـ وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنَا   (و حاجت‏هاى ما روا گردان) 

ـ وَ أَنْجِزْ بِهِ مَوَاعِیدَنَا  ( و وعده‏‌هایى که دادى منجز گردان)     

ـ وَ اسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنَا  ( و به برکتش دعاهاى ما مستجاب فرما)  

ـ وَ أَعْطِنَا بِهِ سُؤْلَنَا   ( و درخواستهاى ما عطا فرما)

ـ وَ بَلِّغْنَا بِهِ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَه آمَالَنَا  (و به آرزوهایى که در دنیا و آخرت داریم برسان)

ـ وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا   ( و به ما فوق آنچه مایلیم عطا فرما)

ـ یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا  (اى بهترین سؤال شدگان و وسیع نظرتر از همه عطا کنندگان و به برکت او دردهاى باطنى ما را شفا بخش به)

ـ وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنَا  (و به برکت او خشم دلهاى ما را فرو نشان)

ـ وَ اهْدِنَا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِکَ إِنَّکَ تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ  (و به وجودش ما را با همه اختلاف که شده است به حق به التفاتت هدایت فرما که تو البته هر که را خواهى به راه راست هدایت مى‏فرمایى)

ـ وَ انْصُرْنَا بِهِ عَلَى عَدُوِّکَ وَ عَدُوِّنَا إِلَهَ الْحَقِّ [الْخَلْقِ‏] آمِینَ   (و به ظهور او ما را نصرت بخش بر دشمنان توو دشمنان ما اى خداى به حق این دعا را به کرمت مستجاب فرما)

 

 

قسمت سوم و پایانی دعا:  بیان خلاصه‌ای از مشکلات عصر غیبت و استغاثه برای ظهور است.

 

 اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنَا صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ غَیْبَه وَلِیِّنَا [إِمَامِنَا] وَ کَثْرَه عَدُوِّنَا وَ قِلَّه عَدَدِنَا وَ شِدَّه الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَیْنَا فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ [آلِ مُحَمَّدٍ] وَ أَعِنَّا عَلَى ذَلِکَ بِفَتْحٍ مِنْکَ تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَکْشِفُهُ وَ نَصْرٍ تُعِزُّهُ وَ سُلْطَانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ وَ رَحْمَه مِنْکَ تُجَلِّلُنَاهَا وَ عَافِیَه مِنْکَ تُلْبِسُنَاهَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین

«بارالها ما به درگاه تو شکایت مى‌کنیم از فقدان پیغمبرت صلوات الله علیه و آله باد و از غیبت امام ما و بسیارى دشمن ما و کمى عدد ما و فتنه‌‏هاى سخت بر ما و غلبه محیط روزگار بر ما پس درود بر محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) و آلش فرست و ما را در همه این امور یارى کن به فتح عاجلى از جانب خود و برطرف ساختن رنج و سختى و نصرت با اقتدار و عزت و سلطنت حقه که تو آشکار گردانى و رحمتى از توجهت که بر همه ما شامل گردد و لباس عافیت که ما را بپوشاند به حق رحمت نامنتهایت اى مهربانترین مهربانان عالم.»

 

- دعای معروف " اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ "[3]

یکی دیگر از اعمال مشترکه این ماه دعایی است که بعد از نمازهای یومیه خوانده می‌شود. این دعا از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) رسیده است. دعایی که بیش از هزار سال بهترین بندگان خدا، در بهترین ماه‌ها یعنی ماه رمضان در بهترین اوقات اجابت دعاها یعنی بعد از نمازها و در بهترین حالات یعنی در حالت روزه می‌خوانند ولی این دعا تا به حال اجابت نشده است.

 

این دعا تبیین یک جامعه ایده آل است که بشر همیشه به دنبال آن بوده است و با وجود عمر طولانی خود چنین موقعیتی را درک نکرده است. چنین جامعه‌ای آرزوی همه پیامبران و رسولان،همه انسان‌های صالح و همه اولیاء الله بوده است. همه پیامبران و همه ائمه (علیهم السلام)  برای تحقق آن تلاش کردند و جان خود را فدا کردند ولی  به علل مختلفی محقق نشد. ما (شیعیان) معتقدیم که این دعا به طور کامل فقط یک مصداق اجابت دارد و تنها جامعه در بر دارنده این ویژگی‌ها جامعه و آرمان شهر مهدوی خواهد بود.

 

عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله وسلم ) مَنْ دَعَا بِهَذَا الدُّعَاءِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بَعْدَ الْمَکْتُوبَةِ اسْتُغْفِرَتْ ذُنُوبُهُ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ هُوَ:

از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم )  نقل شده است: هر کس بعد از نمازهای واجب یومیه ماه رمضان، خداوند را با این دعا  بخواند، تمام گناهان او تا روز قیامت بخشیده خواهد شد.

 

ـ اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ  (اى خدا تو بر اهل قبور نشاط و سرور عطا کن )

ـ اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ  (خدایا هر فقیر را بى‌‏نیاز گردان )

ـ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ   (خدایا هر گرسنه را سیر گردان)

ـ اللَّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیَانٍ   (خدایا هر برهنه را لباس پوشان)      

ـ اللَّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدِینٍ   ( خدایا دین هر مدیونى را ادا فرما)

ـ اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ    (خدایا هر غمگینى را دلشاد ساز )      

ـ اللَّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَرِیبٍ   (خدایا هر غریبى را به وطن باز رسان)

ـ اللَّهُمَّ فُکَّ کُلَّ أَسِیرٍ   ( خدایا هر اسیرى را آزاد گردان)

ـ اللَّهُمَّ أَصْلِحْ کُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِینَ  (خدایا مفاسد امور مسلمانان را اصلاح فرما)

ـ اللَّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَرِیضٍ  (خدایا هر مریض را شفا عنایت کن )       

ـ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاکَ   (خدایا به غناى خود فقر ما را بر طرف کن)      

ـ اللَّهُمَّ غَیِّرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِکَ   ( خدایا بدی‌هاى حال ما را به خوبى صفات خودت تغییر ده)

ـ اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ   (خدایا دین ما را ادا فرما)  

ـ وَ أَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِ  ( و فقر ما را بدل به غنا و بى‌‏نیازى گردان)

 إِنَّکَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیر  ( که تو اى خدا بر هر چیز توانایى)

 

 

- دعای امام  سجاد وامام باقر  (علیهما السلام) " اللَّهُمَّ هذا شَهْرُ رَمَضانَ، الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآن..."

 این دعا هر روز ماه رمضان خوانده می‌شود. در اواخر این دعا چنین می‌خوانیم:

 

...أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّی عَلَى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَنْصُرَ خَلِیفَةَ مُحَمَّدٍ وَ وَصِیَّ مُحَمَّدٍ، وَ الْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ أَوْصِیاءِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ، اعْطِفْ عَلَیْهِمْ نَصْرَکَ...[4]

 

 خدایا از تو می‌خواهم که بر محمد و آل محمد درود فرستاده و خلیفه و وصی  پیامبر و قیام کننده به عدل را که از اوصیای پیامبر است؛ یاری عطا فرمایی...

 

 

فصل دوم: تطبیق فرازهای ادعیه با دستاوردها و ویژگی‌های حکومت حضرت مهدی (عج)

در این فصل به بررسی برخی از خواسته‌های مطرح شده در این ادعیه و همچنین به بررسی روایاتی که گویا ناظر به اجابت و حصول آن خواسته‌ها در حکومت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) هستند؛ می‌پردازیم. [5]

 

عدالت فراگیر و از بین رفتن ظلم

یکی از خواسته‌ها و ویژگی‌های مشترک در ادعیه و حکومت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) عدالت فراگیر و ریشه کن شدن هر گونه ظلم و ستم است. در دعای افتتاح از امام زمان (علیه السلام)  به جای «عادل» تعبیر به «عدل» شده است. ( اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ ) این تعبیر نهایت عدالت محوری و دادگستری حضرت را می‌رساند. همچنین خواسته‌هایی مثل بی‌نیازی همه فقرا، سیری همه گرسنگان، پوشش همه برهنگان و... فقط در سایه اهتزاز این چنین پرچم عدالتی محقق خواهد شد.

حضرت، حکومت را به گونه‌‏ای سازماندهی می‏کند و مردم را به گونه‏‌ای تربیت می‌‏نماید که دیگر واژه ستم از ذهن‏ها رخت بر می‏بندد و به تعبیر روایات، دیگر کسی به دیگری ستم نمی‏‌کند؛ حتی حیوانات نیز دست از تعدّی و ستم بر می‏‌دارند و گوسفند همنشین گرگ می‏‌گردد.

 

 برای نمونه به روایات زیر توجه فرمایید:

امّ سلمه می‏گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: «مهدی (عجل الله تعالی فرجه) چنان عدالتی در جامعه برپا می‏کند که زندگان آرزو می‏‌کنند، کاش مردگانشان زنده می‏‌بودند و از آن عدالت بهره‌‏مند می‌‏گردیدند». [6]

 

نیز امام صادق (علیه السلام) می‏‌فرماید: «به خدا سوگند، به‏ طور حتم عدالت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)  به درون خانه‌‏ها و اتاق‏‌های‏شان نفوذ می‏کند؛ هم‏چنان‏که سرما و گرما در آن وارد می‏‌شود». [7]

 

امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه شریفه «الّذین إن مکّنّاهم فی الأرضِ أقاموا الصلوةَ...»[8]- آنان که وقتی در زمین حاکمیتشان بخشیم نماز را بپا می‏‌دارند و...-  می‏‌فرماید: «این آیه در شأن.....و مهدی و یارانش فرود آمده است. .....خداوند به وسیله آنان، دین خود را آشکار می‏کند و حاکم می‏‌گرداند؛ به گونه‌‏ای که اثری از ستم و بدعت دیده نمی‏‌شود». [9]

 

نصرت و عزت الهی (رضایت همگانی از حکومت)

در دعای افتتاح چنین آمده است:

 أَیِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ــ اللَّهُمَّ أَعِزَّهُ  ــ وَ انْصُرْهُ ــ وَ انْصُرْهُ نَصْرا عَزِیزاــ  وَ اجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانا نَصِیرا

در این عبارات یاری و عنایت ویژه الهی برای امام زمان (علیه السلام) و حکومت جهانی ایشان مسألت شده است. خداوند هرگاه بخواهد به کسی نصرت و عزت ببخشد، چنان می کند که بر دل‌ها حکومت کند و دوست و دشمن پذیرای او باشند.

 

حضرت علی (علیه السلام)  می‌فرمایند: «... خداوند، حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) را با فرشتگان، جن و شیعیان مخلص یاری می‌کند.[10]

 

امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «خداوند حضرت قائم را با سه لشکر یاری می‌دهد: فرشتگان، مؤمنان و رعب (ترس انداختن در دل دشمن)»[11]

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‏‌فرماید: «شما را به مهدی، بشارت می‏دهم...... که ساکنان آسمان و زمین از خلافت و فرمانروایی او خشنودند».[12]

نیز آن حضرت می‏‌فرماید: «مردی از امّت من قیام می‏کند که مردم زمین و آسمان او را دوست می‏دارند». [13]

 

صباح می‏گوید: در روزگار حضرت مهدی (عج) خردسالان آرزو می‏‌کنند که ‏ای کاش بزرگ بودند و بزرگسالان آرزوی کودکی و خردسالی می‌‏نمایند». [14]

شاید برای این آرزوی خردسالی می‏کنند که دوست دارند زمان بیش‏تری را در حکومت آن حضرت به سر برند و خردسالان آرزوی بزرگسالی دارند، زیرا می‏خواهند مکلّف باشند و در اجرای برنامه‏های حکومت الهی حضرت ولی عصر (عج) نقش داشته ‏باشند و به پاداش اخروی دست یابند.

 

گشایش برای اموات

یکی دیگر از دعاها، درخواست نشاط و سرور برای مردگان بود: " اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ "

حکومت حضرت مهدی (علیه السلام)  آن چنان در هستس تأثیر می‌گذارد که حتی مردگان نیز ازآن بهره می‌برند.

حضرت علی (علیه السلام) در این باره می‌‏فرماید: «مردی از فرزندانم ظهور می‏کند که در نتیجه ظهور و حکومتش هیج مرده‌‏ای در گور نمی‏‌ماند، مگر این که گشایش و برکاتی در گور برایش پدید می‏‌آید و آنان به دیدار یکدیگر می‏روند و قیام قائم را به یک دیگر مژده ‏می‏‌دهند». [15]

 

برطرف شدن غمها

در دعای هر روزه ماه رمضان آمده است: " اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ"

امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «..او بر طرف کننده غمهای شیعیان بعد از سختی و ضیق است...»[16]

 

آزادی اسیران

در ادعیه ماه مبارک رمضان می‌خوانیم: " اللَّهُمَّ فُکَّ کُلَّ أَسِیرٍ ــ  وَ فُکَّ بِهِ أَسْرَنَا  "

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‏‌فرماید: «... در آن عصر، مهدی (عج) ظهور می‏کند و او از فرزند این شخص (علی بن ابی‏طالب (علیه السلام)) است. خداوند به دست او، دروغ را نابود می‏کند و روزگار سخت را از بین می‏برد و ریسمان بردگی و بندگی را از گردن‏‌های‌تان برمی‌دارد».[17]

 

امیرمؤمنان (علیه السلام) می‌‏فرماید: «آن‏گاه که امام زمان (عج) ظهور کند، هیچ برده مسلمانی باقی ‏نمی‌‏ماند، مگر آن که حضرت او را خریده، در راه خدا آزاد می‏کند و هیچ بدهکاری نمی‏‌ماند، مگر آن که حضرت بدهی او را می‏‌پردازد».[18]

امام باقر (علیه السلام) می‏‌فرماید: «وقتی مهدی (عج) ظهور می‏کند، به سوی شهر مدینه می‏رود و هر کس از بنی‏‌هاشم را که در آن‏جا زندانی باشد، آزاد می‏کند».[19]

 

اصلاح مفاسد

روزه دار این ماه فقط به فکر خویش نیست و آرزوی اصلاح همه مفاسد جامعه مسلمین را دارد و دعا می کند: " اللَّهُمَّ أَصْلِحْ کُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِینَ  "

درباره نابودی فساد اخلاقی و انحراف، پیشوای دوم شیعیان می‏‌فرماید: «خداوند در آخرالزمان مردی را برمی‌انگیزد که کسی از منحرفان و فاسدان نمی‏‌ماند مگر این که اصلاح‏ گردد».[20]

 

رفع رذائل اخلاقی و رشد کمالات درونی

ریشه بیشتر مشکلات بشر از ابتدای خلقت تا به حال، رذائل اخلاقی و بیماری‌های باطنی انسانها بوده است. منشأ تمامی جنگها و خونریزی‌ها، اختلاف‌ها و تضادها، تفرقه و جدائی‌ها و در یک کلام اُم المفاسد بشر، همین بیماری‌های روحی است. یکی از حوائج صائم شهر رمضان، رفع این ناپاکی‌هاست؛ لذا اینگونه می‌گوید: "  وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنَا

ــ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا  ــ اللَّهُمَّ غَیِّرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِکَ .."

 

حضرت علی (علیه السلام) می‏‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند...، کینه‏‌های بندگان نسبت به یکدیگر از دل‏‌های‏شان زدوده می‏‌گردد».[21]

 

امام باقر (علیه السلام) می‌‏فرماید: «هنگامی که حضرت قائم ما قیام کند، دستش را بر سر بندگان خدا می‏‌گذارد و خردهای‏شان را جمع کرده (تمرکز می‏‌بخشد و رشد می‏دهد) اخلاقشان را کامل می‏کند». [22]

 

امام باقر (علیه السلام) می‏‌فرماید: امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: «مردی از فرزندانم ظهور می‏کند... و دستش را بر سر بندگان خدا می‏‌گذارد. آن‏گاه هیچ مؤمنی نمی‏‌ماند، مگر این که، دلش از پاره‌‏های بزرگ آهن و سندان محکم‏تر می‏‌شود و توان چهل مرد را دارد».[23]

 

ترویج روحیه عزت و استغنا

 شاید نیاز بشر به استغنا بیشتر از نیاز او به به ثروت باشد. روح انسان سیری ناپذیر است و هرگز از جمع آوری مال و ثروت و.. اشباع نمی‌شود. لذا مؤمن باید پیش از جمع آوری مال به تقویت روحیه استغنا خود  و پیش از دعا برای کسب ثروت، به دعا برای رسیدن به استغنا بپردازد و چشم آز و طمع خود را کور کند. در این ماه از خدا اینگونه می‌خواهیم: " وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا ــ  اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاکَ"

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‏‌فرماید: «زمانی که حضرت مهدی (عج) قیام کند، خداوند، غنا و بی‌‏نیازی را در دل بندگانش می‏نهد؛ به گونه‌‏ای که حضرت اعلام می‏کند، هر کس به مال و ثروت نیاز دارد، بیاید؛ ولی برای آن، کسی پیشقدم نمی‌‏شود».[24]

 

هم‏چنین آن حضرت می‌‏فرماید: «شما را به مهدی (عج) بشارت می‏دهم که به سوی مردم برانگیخته می‏‌گردد؛ در حالی که زلزله‌‏ها و اختلاف بر مردم چیره است. آن‏گاه زمین را پر از عدل و داد می‏‌کند؛ چنان‏که پر از ستم و جور شده است و ساکنان زمین و آسمان از او خشنود می‌‏گردند.

خداوند، دل‏های امّت محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) را سرشار از بی‏‌نیازی می‏کند؛ به گونه‌‏ای که منادی ندا می‏دهد، هر کس به مالی نیاز دارد؛ بیاید (تا نیازش رفع شود) ولی جز یک نفر کسی نمی‏‌آید. آن‏گاه حضرت مهدی (عج) به او می‏‌فرماید: «نزد خزینه‌دار برو و بگو مهدی دستور داده است که به من مال و ثروت بدهی». خزانه‌دار می‌‏گوید: دو دستی پول‏ها را جمع کن. او نیز پول‏ها را در دامن خود می‏‌ریزد؛ ولی هنوز از آن‏جا بیرون نرفته است که از رفتار خویش پشیمان می‌‏گردد و با خود می‏‌گوید: چه شد که من طمعکارترین امّت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) شدم! آیا کسی که سبب غنا و بی‌‏نیازی آنان گشت، از بی‏نیاز کردن من ناتوان است. آن‏گاه باز می‏گردد تا اموال را بازگرداند؛ امّا خزانه دار نمی‏‌پذیرد و می‌‏گوید: ما چیزی را که بخشیدیم پس نمی‏‌گیریم!».[25]

 

ریشه کن شدن فقر از جامعه

فقر و نداری از مشکلات دیرینه بشر و باعث بسیاری از انحرافات اخلاقی است.[26]  لذا در دعاهای بسیاری، رفع فقر از خداون غنی متعال طلب شده است.در دعاهای ماه رمضان نیز این مهم فراموش نشده و در دعا آمده است: " اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ ــ اللَّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدِینٍ  ــ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاکَ ــ  اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ  ــ وَ أَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِـــ  وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مُغْرَمِنَا ــ وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا 

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‌‏فرماید: «هنگامی که حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)  ظهور کند... اموال و زکات‏ها را در کوچه‏‌ها می‌‏برند؛ ولی کسی پیدا نمی‏‌شود که حاضر به دریافت آنها باشد».[27]

 

امام باقر (علیه السلام) می‌فرمایند: «.. سپس حضرت به کوفه روی می‌آورند.... و هیچ بدهکاری نمی‌ماند الا اینکه دین و قرض او را می‌پردازند...»[28]

 

امام صادق (علیه السلام) می‏‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند...، زمین گنج‏های خود را بیرون ریخته، آشکار می‏کند؛ به گونه‌‏ای که مردم با چشم خود، آن را بر روی زمین می‌‏بینند و دارندگان زکات سراغ کسی می‏‌گردند که نیازمند باشد تا زکاتشان را به او بدهند؛ ولی کسی یافت نمی‏شود و مردم - از فضل و بخشش خداوند - از دیگران بی‏نیاز می‏‌گردند».[29]

 

علی بن عقبه نقل می‏کند: در آن روزگار، کسی جایی را برای دادن صدقات و صرف پول در راه نیک نمی‏‌یابد؛ زیرا بی‏نیازی همه مؤمنان را فرا گرفته است».[30]

 

امام باقر (علیه السلام) می‏‌فرماید: «حضرت مهدی (عج) سالی دو بار عطایایی به مردم می‏دهد. آن حضرت ماهی دوبار حقوق می‏دهد و بین مردم یکسان رفتار کرده، به گونه‏‌ای که فرد نیازمند به زکات، در جامعه یافت نمی‌‏شود. دارندگان زکات، سهم فقیران را نزد آنان می‏‌آورند؛ ولی آنان نمی‌‏پذیرند. به ناچار اموال را در کیسه‏‌های مخصوص پول می‏‌گذارند و در محلّه‌‏های شیعه می‏‌چرخانند؛ ولی آنان می‏گویند ما را به درهم‌‏های شما نیازی‏ نیست».[31]

 

در حکومت حضرت امام زمان (علیه السلام)  با بخشش‌های فراوان ایشان و رشد اقتصادی جامعه، نه تنها فقر ریشه کن شده بلکه مردم در وسعت مال به سر خواهند برد و از حیث اقتصاد در رفاه کامل خواهند بود. و این دعا اجابت می‌شود که: " وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا  "

 

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم )  می‏‌فرماید: «مهدی (علیه السلام) در امّت من خواهد بود و در حکومت او مال و ثروت بر هم انباشته خواهد شد».[32]

این حدیث کنایه ازرفع نیازمندی‏‌های جامعه است؛ به گونه‌‏ای که اموال از موارد مصرف بیش‏تر می‏‌گردد. به سخن دیگر، دولت حضرت مهدی(علیه السلام) نه تنها کسری بودجه ندارد، بلکه در آمد آن بر بودجه‌‏اش فزونی دارد.

 

امام باقر (علیه السلام) می‌‏فرماید: «هنگامی که قائم اهل بیت قیام کند، بیت المال را به گونه‌‏ای یکسان در میان مردم قسمت کرده، به عدالت در میان مردم رفتار می‏‌کند. ثروت‏های روی زمین (مانند خمس و زکات) و ثروت‏های زیرزمین (مانند گنج‏ها و معادن) نزد آن حضرت گرد می‌‏آید. آن‏گاه حضرت به مردم خطاب می‏کند: «بیایید و بگیرید آن چه را که برایش خویشاوندی را قطع می‏‌کردید و به خونریزی و گناهان دست‏ می‏زدید. او چنان اموال می‏‌بخشد که کسی پیش از او چنان نکرده است».[33]

 

در روایتی دیگر می‌‏فرماید: «مهدی گنج‏های زیرزمین را بیرون آورده، اموال را میان مردم تقسیم می‏کند و اسلام شکوه دوباره خود را باز می‌‏یابد». [34]

هم‏چنین می‌‏فرماید: «در آخرین دوران امّت من، خلیفه‌‏ای خواهد بود که اموال را مشت ‏مشت به مردم می‏دهد و آن را نمی‏شمارد».[35]

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‏‌فرماید: «آخرین امامان، هم نام من است. او ظاهر می‏شود و جهان را پر از عدل می‏کند. در حالی که اموال بر هم انباشه شده است، شخصی از او درخواست مال می‏کند. امام (عج) می‌‏فرماید: خودت از این اموال بردار». [36]

 

رشد بهداشت، درمان امراض و محو بیماری‌های بی‌علاج

شفای بیماران خواسته و آرزوی همه ماست. در تمام اوقات دعا بویژه در این ماه عزیز یکی از دعاهای همیشگی مسلمانان طلب شفای مریضان است. "اللَّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَرِیضٍ "

 

شکوفایی شگفت‏‌انگیز دانش‏ها، به ویژه علم بهداشت و درمان در عصر حکومت مهدی (عج) و بهره‌‏گیری از آن برای گسترش بهداشت در جامعه و فرونشستن شعله‌‏های جنگ و پیدایش آرامش روانی و تأمین بهداشت روحی با اصلاح شدن انسان‏ها و نیز گسترش کشاورزی و دامداری و تأمین تغذیه در حدّ مطلوب، از جمله عواملی است که بهداشت را در روزگار امام عصر (علیه السلام) به حدّ بالا و ایده آل خود می‏‌رساند و چنان می‏شود که وضعیت جسمی مردم دگرگون می‏گردد و عمر آنان طولانی می‏شود؛ به گونه‌‏ای که گاهی یک شخص هزار فرزند، نوه و... خود را می‏بیند و آن‏گاه چشم از جهان فرو می‏‌بندد. در نتیجه بیماری‏ها کاهش یافته، تعداد اندکی از افراد به بیماری‏های گوناگون دچار می‏‌شوند؛ ولی دانش پزشکی نیز در آن عصر در اوج پیشرفت خود می‏‌باشد و بیماران گوناگون در کوتاه‏‌ترین مدّت معالجه می‏‌شوند.

 

امام حسین (علیه السلام) درباره حکومت مهدی (عج) می‏‌فرماید: «هیچ نابینا، زمین‌گیر و دردمندی بر روی زمین نمی‏‌ماند، مگر آن که خداوند درد او را برطرف می‏سازد».[37]

 

امیرمؤمنان (علیه السلام) می‏‌فرماید: «... آن‏گاه قائم ما که پنهان و مخفی است، ظاهر می‏شود در حالی که جبرئیل پیشاپیش او و کتاب خدا در پیش روی اوست. آن حضرت بیماران پیسی و خوره را شفا می‏‌بخشد».[38]

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‏‌فرماید: «هنگامی که عیسی (علیه السلام) از آسمان فرود آمد و دجّال را کشت و شب، هنگامی که در صبح آن، خورشید از مغرب طلوع کند (نه از سوی مشرق) تا چهل ‏سال زندگی پربار و آسوده‏‌ای خواهید داشت و در این مدّت نه کسی می‏‌میرد و نه ‏بیمار می‌‏شود».[39]

 

امام سجاد (علیه السلام) در این باره می‏‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند عزّوجلّ، بیماری و بلا را از شیعیان ما دور می‏‌سازد ...».[40]

 

امام صادق (علیه السلام) می‏‌فرماید: «هنگامی که حضرت قائم قیام کند، خداوند بیماری‏ها را از مؤمنان دور می‏‌سازد و تندرستی را به آنان باز می‌‏گرداند». [41]

امام باقر (علیه السلام) در این باره می‏‌فرماید: «هر کس قائم اهل بیت مرا درک کرد، اگر به بیماری دچار باشد، شفا می‏‌یابد و چنان‏که دچار ناتوانی باشد، توانا و نیرومند می‏‌گردد».[42]

 

سایر ویژگی‌ها و خصوصیات:

سنت الهی همیشه این بوده است که نیازهای بشر و امور هستی از طرق و مجاری طبیعی خود اداره شود. کمتر دیده می شود که از راه‌های معجزه آسا و غیر عادی کاری انجام شده باشد. لذا برای انجام هر کاری ابتدا شرایط وبستر آن فراهم می شود. مثلا برای رفع فقر، سیر شدن همه گرسنگان و پوشاندن همه برهنگان؛ باید رشد اقتصادی در جامعه حاصل شود، برای نابودی بیماری‌ها نیازمند به رشد علم پزشکی و رعایت بهداشت عمومی در جامعه هستیم و .. .

برخی از زمینه‌ها و بسترهای لازم برای اجابت دعاهای خواسته شده در این ماه که در عصر سبز ظهور محقق می‌شوند عبارتند از:

 

 

شکوفایی دانش و پیشرفت صنعت

امام صادق (علیه السلام) می‏‌فرماید: «علم و دانش، بیست و هفت حرف است و همه آن چه پیامبران آورده‌‏اند، تنها دو حرف آن است و مردم تاکنون جز با آن دو حرف با حرف‏های دیگر آشنایی ندارند و هنگامی که قائم ما قیام کند، بیست و پنج حرف دیگر را بیرون آورده، آن را بین مردم نشر و گسترش می‌‏دهد. و آن دو حرف را نیز ضمیمه می‏کند و مجموع بیست و هفت حرف را در میان مردم منتشر می‏‌سازد».[43]

 نیز آن حضرت در روایتی دیگر می‏‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند، قدرت شنوایی و بینایی شیعیان ما را افزایش می‏دهد؛ به گونه‌‏ای که از فاصله یک برید (چهار فرسنگ) حضرت با شیعیانش سخن می‏گوید و آنان سخنش را می‏‌شنوند و حضرت را می‌‏بینند؛ در حالی که حضرت در جایگاه خودش مستقر است». [44]

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) درباره چگونگی حمل و نقل در آن روزگار می‏‌فرماید: «پس از شما اقوامی خواهند آمد که زمین زیر پای‏شان طی و پیموده می‏شود و درهای جهان به روی‏شان باز می‏‌گردد... زمین در کم‏تر از یک چشم به هم زدن پیموده می‌‏گردد؛ به ‏گونه‌‏ای که اگر کسی از آنان بخواهد شرق تا غرب زمین را در ساعتی بپیمایند، این کار را انجام می‏‌دهند». [45]

 

امنیت پایدار

در آن دوران سبز چنان امنیتی برپا می‌شود که در خیال بشر نمی‌گنجد. آن حضرت چنان عدالتی بر قرار می‏‌کنند که گوسفند در کنار گرگ به چریدن مشغول است و کودکان با عقرب بازی می‏کنند؛ بدون این که آسیبی به آنان برسد. بدی‏ها از بین می‏رود و نیکی‏‌ها بر جای می‏‌ماند.

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) در این باره می‌‏فرماید: «هنگامی که عیسی بن مریم از آسمان به زمین آید و دجّال را به قتل رساند...، چوپان به گوسفندان خود می‏گوید: برای چَرا به فلان مکان بروید و در این ساعت بازگردید! گله گوسفندی میان دو کشتزار می‏شوند؛ ولی هرگز به خوشه‌ای از آن تعدّی نمی‏‌کنند و شاخه‌‏ای از آن را با پای خود نمی‌‏شکنند».[46]

 

ابن عباس درباره گسترش امنیّت در روزگار مهدی (عجل الله تعالی فرجه) می‏گوید: حتی در آن عصر، گرگ، گوسفند را نمی‏درد و شیر، گاو را از بین نمی‏برد و مار به انسان آسیبی نمی‏‌رساند و موش، انبانی را نمی‏جود و به آن دستبرد نمی‏زند. [47]

 

امیرمؤمنان (علیه السلام) می‏‌فرماید: «هرگاه قائم ما قیام کند، آسمان باران‏های خود را می‏‌بارد و درندگان با چارپایان از در آشتی وارد می‏‌شوند و با انسان‏ها کاری ندارند تا جایی که زنی از عراق به شام می‏رود؛ بدون این که درنده‌‏ای او را نگران سازد و یا از درنده‌‏ای بترسد».[48]

نیز آن حضرت می‏‌فرماید: «روزگاری که عیسی بن مریم به زمین فرود آید و دجّال را به قتل رساند، مارها و عقرب‏ها آشکارند و به کسی آزاری نمی‏رسانند». [49]

 

از این احادیث اندازه امنیّت مالی و جانی در روزگار حضرت مهدی (عج) به خوبی روشن می‏گردد؛ زیرا چوپانی که گله خود را به بیابان می‌‏فرستد، از دستبرد انسان‏ها و تعدّی درندگان به آنها آسوده خاطر است. انسانی که به سفر می‏رود یا در بین جانوران موذی زندگی می‏کند، از آزار و اذیّت آنها در امان است؛ به گونه‌‏ای که گویا قانون احترام به حقوق دیگران حتی برای حیوانات درنده و حشرات نیز پذیرفته شده است و همه در برابر آن خاضع و تسلیم هستند.[50].

 

امنیّت عمومی در عصر امام زمان (عج) چنان فراگیر می‏شود که حتی اگر کسی به خواب رود، اطمینان دارد که او را بیدار نمی‌‏کنند و مزاحم خواب او نمی‏‌گردند.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) در این باره می‏‌فرماید: «امّت مهدی به آن حضرت پناه می‏برند؛ چنان‏که زنبورهای عسل به ملکه خود پناه می‌‏آورند. آن حضرت زمین را پر از عدل و داد می‏کند.... شخص خوابیده را از خوابش بیدار نمی‏‌کنند و خون کسی ریخته نمی‌‏شود». [51]

یکی از یاران امام صادق (علیه السلام) می‏گوید: روزی ابوحنیفه نزد امام صادق (علیه السلام) آمد. حضرت خطاب به او فرمود: «این آیه که می‏‌فرماید: «سیروا فیها لیالی و أیّاماً آمنین» [52]-  در زمین شبانه روز سیر کنید در حالی که در امان باشید.- درباره چه سرزمینی است؟»

ابوحنیفه گفت: گمان دارم بین مکه و مدینه باشد.

حضرت به یارانش رو کرد و فرمود: «آیا می‏دانید که مردم در بین این راه، مورد تعرّض راهزنان قرار می‏گیرند و اموال آنان به غارت برده می‏شود و افراد امنیّت ندارند و کشته می‏گردند؟»

اصحاب پاسخ دادند: آری، چنین است و ابوحنیفه سکوت کرد.

حضرت بار دیگر از او پرسید: «این آیه که خداوند می‌‏فرماید: «و من دخله کان آمناً»[53] - هرکس در آن وارد شود، در امان خواهد بود). درباره کدام نقطه از زمین است؟»

ابوحنیفه گفت: کعبه است.

امام فرمود: «آیا می‏دانی که حجاج بن یوسف ثقفی کعبه را برای سرکوبی ابن ‏زبیر به منجنیق بست و او را کشت. آیا او در جای امن بود؟»

ابوحنیفه سکوت کرد و دیگر سخن نگفت.

چون او از جلسه بیرون رفت؛ ابوبکر حضرمی به حضرت عرض کرد: فدایت شوم!

پاسخ این دو پرسش چیست؟

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «ای ابابکر! مراد از آیه اوّل، همراهی با قائم ما اهل بیت است. نیز سخن خداوند که فرمود: هر کس در آن وارد شود در امان است یعنی کسی که دست بیعت به او دهد و در بیعت حضرتش وارد شود و از یاران و اصحاب حضرتش گردد، در امان خواهد بود».[54]

 

عمران و آبادانی

علی (علیه السلام) می‏‌فرماید: «مهدی (عج) یاران خود را به سرزمین‏‌های گوناگون می‏‌فرستد. یارانی را که در آغاز قیام با او عهد و پیمان بستند، به سوی شهرها روانه می‏‌سازد و آنان را به عدل و احسان سفارش می‌‏نماید. هر یک از آنان فرمانروای سرزمینی می‏‌گردد و پس از آن، همه شهرهای جهان با عدل و احسان آباد می‏‌گردد».[55]

امام باقر (علیه السلام) در این باره می‏‌فرماید: «در زمان حکومت مهدی (عج) در روی زمین هیچ ویرانه‌‏ای نمی‏‌ماند، مگر آن که آباد می‌‏گردد».[56]

 

وضع قوانین اجتماعی

هم‏چنین در روزگار حضرت مهدی (عج) راه‌‏ها و جاده‏‌ها گسترش می‏‌یابد و مقرّرات ویژه‌‏ای در این زمینه وضع می‏‌شود.

 امام باقر (علیه السلام) در این باره می‌‏فرماید: «هنگامی که حضرت قائم قیام کند، به شهر کوفه می‏رود... آن‏گاه هیچ مسجدی بر روی زمین نمی‌‏ماند که شرفه (ایوان و کنگره داشته باشد یا بر خانه‏‌های دیگر مشرف باشد) مگر آن که آن را ویران می‌‏سازد و آن را به شکلی قرار می‏دهد که مُشرف نباشد و راه‏‌های اصلی را گسترش می‏دهد».[57]

 

امام کاظم (علیه السلام) می‏فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند، به آگاهی دارندگان مرکب می‏‌رساند که از میان جاده و خیابان حرکت کنند؛ چنان‏که به افراد پیاده دستور می‏دهد که از دو سوی خیابان حرکت نمایند. پس هر سواره‏ای که از کنار خیابان حرکت کرد و به کسی آسیب رساند، او را به پرداخت دیه و خون‏بها ملزم می‏کند و چنان‏چه فردی پیاده در میان خیابان حرکت کرد و دچار آسیب شد، حق گرفتن دیه را ندارد».[58]

 

فراوانی باران

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: «آسمان بر آنان باران‏های فراوانی می‏‌بارد».[59]

درباره فراوان شدن آب در عصر حضرت قائم (عج)، رسول گرامی اسلام می‏‌فرماید: «در دولت او (مهدی (عج)) آب‏ها فراوان می‌‏شود و آب رودخانه‏‌ها بالا می‏‌آید».[60]

 

فراوانی محصولات کشاورزی

 رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می‏‌فرماید: «امّت من در دوران مهدی (عج) به نعمت‏‌هایی می‌‏رسند که هرگز مانندش دیده نشده است و هیچ مؤمن یا کافری به‏ چنان نعمتی نرسیده است. آسمان، بارانش را پی در پی می‌‏فرستد و زمین نیز چیزی از گیاهان را در خود نگه ‏نمی‌‏دارد؛ بلکه آن را بیرون می‏‌فرستد».[61]

 

رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) پیرامون آمادگی زمین در عصر مهدی (عج) می‌‏فرماید: «زمین همانند نقره‌‏ای که پس از جوشش آرام می‌‏گیرد، آماده کشت می‏شود و گیاهانش را می‏‌رویاند؛ هم‏چنان‏که در زمان حضرت آدم (علیه السلام) بود».[62]

 

علی (علیه السلام) می‏‌فرماید: «حضرت مهدی (عج) شرق و غرب زمین را تسخیر می‏کند... بدی‏‌ها و ناراحتی‏‌ها را برطرف می‌‏سازد و خیر و نیکی جایگزین آن می‏‌گردد؛ به‏ طوری که یک کشاورز گندم و جو از هر مَنْ (سه کیلوگرم) گندم، صد مَنْ محصول به دست می‌‏آورد؛ همان‏گونه که خداوند فرمود: «در هر سُنبلی صد دانه به عمل می‏‌آید و خداوند برای هرکس که اراده نماید، زیادتر می‏کند».[63]  [64]

درباره باروری درختان می‌‏فرماید: «در زمان مهدی (عج) درختان بار می‏‌گیرند و برکت‏ها فراوان می‏‌گردد».[65]

 

بخش سوم: امام مهدی و ماه رمضان و رهبری اعمال[66]

 

بی‌شک وظیفه اصلی ائمه اطهار (علیهم السلام) هدایت و رهبری انسان‌ها تا سر منزل مقصود است.  این رهبری و هدایت جنبه‌های گوناگونی دارد . یکی از انواع رهبری آن بزرگواران، رهبری و قیادت اعمال و عبادات بندگان خداست. توضیح این که:

 

اولاً، هر یک از عقاید، اخلاق و اعمال ما براساس تجسّم اعمال دارای حقیقت و واقعیت خارجی است، نه اعتبار محض و بدون حقیقت.

 

ثانیاً، این اعمال و اعتقاد و اخلاق به سوی خدا بالا می‌رود: "إلیه یصْعد الکلم الطیب والعمل الصالح یرفعه"[67]     «اعتقادات پاک به سوی خدا می‌رود و اعمال نیک و شایسته، آن را رفعت می‌بخشد.»

نتیجه این که: خط سیری مشخص وجود دارد که اعمال طیّب و صالح از آن خطّ سیر عبور می‌کند و به خدا نایل می‌گردد.

 

ثالثا، پیمودن هر مسیری احتیاج به قائد و راهنمایی از سنخ راهیان همان راه دارد. پس راهبر اعمال نیز باید یک عمل باشد. بی شک عملی می‌تواند قائد و راهنمای این راه شود و اعمال سایرین را به مقصد برساند که برترین اعمال و خالص‌ترین آنها باشد.

 

رابعا، در بین اعمال  واخلاق و اعتقادات همه افراد بشر، کامل‌ترین و صالح‌ترین وخالص‌ترین عمل و خلق و اعتقاد از آنِ کامل‌ترین انسانها یعنی ائمه اطهار (علیهم السلام)  است. هم خود بهترین برای هدایتند و هم اعمالشان بهترین برای رهبری است.

در نتیجه عبادات و اعمالی از انسانها به درگاه الهی رسیده و مورد قبول خداوند واقع می‌شود که در چنین مسیری واقع شود.

 

از این رو خواندن نماز اول وقت، در واقع اقتدا کردن به امام زمان خود است (البته این "اقتدا" به معنای اقتدای اصطلاحی در باب نماز جماعت نیست، بلکه به این معناست که چنین شخصی پیروی و تبعیت از امام زمان خودش کرده است وگرنه بـر اثر اختلاف افق، موقعی که امام (علیه‌السلام) نماز می‌خواند در سایر مکان‌ها، هنوز وقت نماز داخل نشده یا گذشته است.)؛ زیرا امام هر زمانی هر جا که باشد اوّلِ وقت، نماز می‌خواند در نتیجه کسی که نماز را در اول وقت می‌خواند تبعیّت از امام زمان خود کرده است. همین تبعیت‌ها و پیروی‌ها موجب می‌شود که نماز امام هر عصر (علیه‌السلام) به هنگام صعود و تقرّب به سوی خدا، امامت و قیادت نمازهای دیگر بندگان تحت زعامت و رهبری او را با حفظ مراتب بر عهده بگیرد و آن را به محضر قدس ربوبی واصل کند.

 

پس نماز امام زمان امامِ نمازها، زکات او امامِ زکات‌ها، حج او امامِ حج‌ها و خلاصه سنّت و سیرت او امامِ سنت‌ها و سیرت‌های پیروان راستین است.

 

شخص روزه‌دار هر چقدر در تلاوت قرآن و نماز و ادعیه وارده در این ماه سعی و تلاش کند ولی به افق امامت نزدیک نشود بهره ای از صوم و صلاه خود نبرده و تلاوتش کامل نشده است.

و شاید همین قیادت اعمال معنای بخش پایانی دعای ندبه باشد  که ندبه‌کنان می‌گوییم: " وَ اجْعَلْ صَلاَتَنَا بِهِ مَقْبُولَةً وَ ذُنُوبَنَا بِهِ مَغْفُورَةً وَ دُعَاءَنَا بِهِ مُسْتَجَابا..."

 

 در اینجا به نظر می‌رسد مناسب است که ترنم لب‌هایمان فراز هایی از زیارت آل یاسین باشد و با هم بگوییم:

السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تَقُومُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تَقْعُدُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تَقْرَأُ وَ تُبَیِّنُ‏

سلام ما بر تو وقتى که به امر خدا قیام و ظهور فرمائى و وقتى که در پرده غیبت بنشینى سلام ما بر تو هنگامى که قرائت و تفسیر کنى

 

السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تُصَلِّی وَ تَقْنُتُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تَرْکَعُ وَ تَسْجُدُ

سلام ما بر تو حینى که به نماز و قنوت پردازى سلام ما بر تو هنگامى که رکوع و سجود بجاى آرى

 

السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تُهَلِّلُ وَ تُکَبِّرُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ حِینَ تَحْمَدُ وَ تَسْتَغْفِرُ

سلام ما بر تو وقتى که حق را تهلیل و تکبیر گویى سلام ما بر تو هنگامى که به ستایش و استغفار یاد پروردگار باشى

 

خاتمه:

رمضان‌، بهار قرآن‌ و بهار دعا و مناجات‌ به‌ درگاه‌ پروردگار بی‌نیاز است‌. در هیچ‌ ماهی‌ به‌ اندازه‌ ماه‌ مبارک‌ رمضان‌، دعا، مناجات‌، ذکر و نمازهای‌ مستحبی‌ وارد نشده‌ است‌. هر روز آن‌، دعایی‌ خاص‌ و هر شبش‌ نماز و ذکری‌ ویژه‌ خود دارد.

 

اما رمضان‌، بهار انتظار نیز هست‌؛ چرا که‌ در دعاها و مناجاتهای‌ این‌ ماه‌ به‌ همان‌ اندازه‌ که‌ روح‌ بندگی‌ و تضرع‌ به‌ درگاه‌ خداوند و طلب‌ آمرزش‌ و رستگاری‌ از او موج‌ می‌زند؛ روح‌ انتظار و امید فرا رسیدن‌ دولت‌ کریمة‌ اهل‌ بیت‌(علیه السلام) نیز جاری‌ است‌.

 

از این نوشتار روشن‌ می‌شود که‌ علاوه‌ بر تضرع‌ و بندگی‌ در پیشگاه‌ خالق‌ هستی‌ دو موضوع‌ دیگر نیز در مجموع‌ این‌ ماه‌ مورد توجه‌ جدی‌ قرار گرفته‌ است‌؛ که‌ عبارتند از:

·         نقش‌ امام‌ و حجت‌ الهی‌ در جهان‌ هستی‌؛

·         انتظار و آمادگی‌ برای‌ ظهور دولت‌ کریمة‌ اهل‌ بیت‌(علیه السلام).

 

از این نوشتار به دست می‌آید که وجود مبارک امام در هر عصر و زمانی نه تنها واسطه در تکوین و تشریع، بلکه روح همه عبادات و اعمال وحقیقت دین است و بدون او اعمال و عبادات بندگان نه کامل است و نه پذیرفته می‌شود. روزه‌داری که به عمق این معنا رسیده و اتمام صوم و صلاه خود را بسته به امام خود ببیند، همیشه خود را در برابر ولی مطلق خدا حاضر دیده و زندگی متفاوتی با قبل خواهد داشت.

 

 

منبع: مجله سپیده سحر، شماره 6

نویسنده: هادی حسین‌پور

 

پی نوشت‌ها:

[1] جهت مطالعه بیشتر و بررسی بیشتر ادعیه مربوطه، به جلد دوم کتاب شریف مکیال المکارم باب اوقات و حالات تأکید شده برای دعا مراجعه شود.

[2] الْإِقْبَالُ، نَقْلًا مِنْ کِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی قُرَّةَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ الْعَمْرِیِّ عَنِ الْقَائِمِ (علیه السلام)  مِنْ أَدْعِیَةِ لَیَالِی شَهْرِ رَمَضَانَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِکَ إِلَى قَوْلِهِ اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ إِلَى قَوْلِهِ اسْتَخْلِفْهُ فِی الْأَرْضِ .. ــ بحار ج24 ص166

نکته ای در اینجا قابل طرح است و آن اینکه مرحوم علامه این دعا را از اقبال مرحوم سید نقل کرده اند.ولی خود سید در سندی که برای این دعا ذکر کرده اند نامی از امام زمان نیاورده و نهایتا از قول نائب دوم ایشان یعنی محمد بن عثمان دعا را نقل کرده اند:فصل فیما نذکره من دعاء الافتتاح و غیره من الدعوات التی تتکرر کل لیلة إلى آخر شهر الفلاح . فمن ذلک الدعاء الذی ذکره محمد بن أبی قرة بإسناده فقال حدثنی أبو الغنائم محمد بن محمد بن محمد بن عبد الله الحسنی قال أخبرنا أبو عمرو محمد بن محمد بن نصر السکونی رضی الله عنه قال سألت أبا بکر أحمد بن محمد بن عثمان البغدادی رحمه الله أن یخرج إلى أدعیة شهر رمضان التی کان عمه أبو جعفر محمد بن عثمان بن السعید العمری رضی الله عنه و أرضاه یدعو بها فأخرج إلی دفترا مجلدا بأحمر فنسخت [منه‏] أدعیة کثیرة و کان من جملتها و تدعو بهذا الدعاء فی کل لیلة من شهر رمضان فإن الدعاء فی هذا الشهر تسمعه الملائکة و تستغفر لصاحبه و تقول اللهم إنی أفتتح الثناء بحمدک ...ــ الاقبال ص58

 

 

[3] مستدرک الوسائل ج7ص447ح8623

[4] الإقبال ‏بالأعمال ‏الحسنة فیمایعمل‏مرة فی‏السنة ج  1  ص  202

[5] در تدوین این فصل، از کتاب«نشانه هایی از دولت موعود» نوشته استاد نجم الدین طبسی بهره بردیم.

[6] "و یظهر من العدل ما یتمنی له الأحیاء أمواتهم" احقاق الحق ج13 ص294

[7] "ِ ثُمَّ قَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَیَدْخُلَنَّ عَلَیْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُیُوتِهِمْ کَمَا یَدْخُلُ الْحَرُّ وَ الْقَرُّ"ــ الغیبه نعمانی 296

[8] سوره حج آیه 41

[9] عن أبی جعفر (علیه السلام)   فی قوله: «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ» و هذه الآیة لآل محمد (علیهم السلام)  إلى آخر الآیة و المهدی و أصحابه یملکهم الله مشارق الأرض و مغاربها و یظهر الدین و یمیت الله به و أصحابه البدع الباطل کما أمات السفه الحق حتى لا یرى أثر للظلم‏ "ــ تفسیر قمی ج2 ص87

[10] ".. و یؤیده الله بالملائکه و الجن و شیعتنا المخلصین"ــ ارشاد القلوب ص286

[11] ِ "..یُؤَیِّدُهُ بِثَلَاثَةِ أَجْنَادٍ بِالْمَلَائِکَةِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الرُّعْب‏.." ــ بحارالانوار ج52ص356

[12] َ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أُبَشِّرُکُمْ بِالْمَهْدِیِّ یُبْعَثُ فِی أُمَّتِی عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زِلْزَالٍ یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً یَرْضَى عَنْهُ سَاکِنُ السَّمَاءِ وَ سَاکِنُ الْأَرْضِ تَمَامَ الْخَبَرــِ بحارالانوار ج51 ص74

[13]  قال رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم ) :«..فیبعث رجلا من امتی یحبه ساکن الارض و ساکن السماء»ــ احقاق الحق ج 19ص663

[14]  « یتمنی فی زمن المهدی الصغیر أن یکون کبیرا و الکبیر أن یکون صغیرا»ــ معجم أحادیث الامام المهدی ج1ص220 ح140

[15]  ِ فَلَا یَبْقَى مُؤْمِنٌ إِلَّا صَارَ قَلْبُهُ أَشَدَّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا وَ لَا یَبْقَى مَیِّتٌ إِلَّا دَخَلَتْ عَلَیْهِ تِلْکَ الْفَرْحَةُ فِی قَلْبِهِ وَ فِی قَبْرِهِ وَ هُمْ یَتَزَاوَرُونَ فِی قُبُورِهِمْ وَ یَتَبَاشَرُونَ بِقِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام)  ــ کمال الدین ج2 ص  653

[16] عن أبی عبد الله (علیه السلام)  "... هُوَ الْمُفَرِّجُ لِلْکَرْبِ عَنْ شِیعَتِهِ بَعْدَ ضَنْکٍ شَدِیدٍ وَ بَلَاءٍ طَوِیلٍ وَ جُوعٍ وَ خَوْفٍ فَطُوبَى لِمَنْ أَدْرَکَ ذَلِکَ الزَّمَانَ ." بحارالانوار ج52 ص129

[17]  َ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلم ) فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ "..فَعِنْدَ ذَلِکَ خُرُوجُ الْمَهْدِیِّ وَ هُوَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ هَذَا وَ أَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع بِهِ یَمْحَقُ اللَّهُ الْکَذِبَ وَ یُذْهِبُ الزَّمَانَ الْکَلِبَ بِهِ یُخْرِجُ ذُلَّ الرِّقِّ مِنْ أَعْنَاقِکُم..: ــ ‏بحار الانوار ج51 ص75

[18]  "..ثُمَّ یُقْبِلُ إِلَى الْکُوفَةِ فَیَکُونُ مَنْزِلُهُ بِهَا فَلَا یَتْرُکُ عَبْداً مُسْلِماً إِلَّا اشْتَرَاهُ وَ أَعْتَقَهُ وَ لَا غَارِماً إِلَّا قَضَى دَیْنَهُ وَ لَا مَظْلِمَة ًلِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَدَّهَا.." ــ بحار الانوار  ج52 ص224

[19] "..ثم ینزل الکوفه حتی یستنقذ من فیها من بنی هاشم.." ــ معجم أحادیث الامام المهدی ج1ص400 ح260

[20] "یبعث الله رجلا فی آخر الزمان.....و لایبقی طالح الا صَلُح" بحارالانوار ج52 ص280

[21] ".. لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا لَأَنْزَلَتِ السَّمَاءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ نَبَاتَهَا وَ لَذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَادِ.." ــ خصال ج2ص626

[22] " عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)  قَالَ إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَى رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهِ عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهِ أَخْلَاقَهُمْ " ــ بحارالانوار ج52 ص 336  البته در صفحه 328 همین جلد و کمال الدین ج2ص675 «أحلامهم» یعنی آرزوهای‏شان‏ آمده است.

[23] ".. َ وَضَعَ یَدَهُ عَلَى رُءُوسِ الْعِبَادِ فَلَا یَبْقَى مُؤْمِنٌ إِلَّا صَارَ قَلْبُهُ أَشَدَّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلا .." ــ کمال الدین ج2ص653

[24] "اذا خرج المهدی القی الله الغنی فی قلوب العباد حتی یقول المهدی: من یرید المال؟ و لا یأتیه أحد."ــ احقاق الحق ج13ص186

[25] احقاق الحق ج13ص146

[26] َ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلم ):" کَادَ الْفَقْرُ أَنْ یَکُونَ کُفْرا" ــ الکافی ج2ص307

[27] "یخرج المهدی ... و یطاف بالمال فی أهل الحواء فلا یوجد أحد یقبله" ــ عقد الدرر ص166

[28] ثُمَّ یُقْبِلُ إِلَى الْکُوفَةِ فَیَکُونُ مَنْزِلُهُ بِهَا ... وَ لَا غَارِماً إِلَّا قَضَى دَیْنَهُ وَ لَا مَظْلِمَةً لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَدَّهَا بحارالانوار ج52 ص224

[29] "إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ اسْتَغْنَى الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ وَ ذَهَبَتِ الظَّلَمَةُ وَ یُعَمَّرُ الرَّجُلُ فِی مُلْکِهِ حَتَّى یُولَدَ لَهُ أَلْفُ ذَکَرٍ لَا تُولَدُ فِیهِمْ أُنْثَى   وَ تُظْهِرُ الْأَرْضُ کُنُوزَهَا حَتَّى تَرَاهَا النَّاسُ عَلَى وَجْهِهَا وَ یَطْلُبُ الرَّجُلُ مِنْکُمْ مَنْ یَصِلُهُ بِمَالِهِ وَ یَأْخُذُ مِنْ زَکَاتِهِ لَا یُوجَدُ أَحَدٌ یَقْبَلُ مِنْهُ ذَلِکَ اسْتَغْنَى النَّاسُ بِمَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ " ــ بحار الانوار ج52 ص337

[30]  ".. فَحِینَئِذٍ تُظْهِرُ الْأَرْضُ کُنُوزَهَا وَ تُبْدِی بَرَکَاتِهَا وَ لَا یَجِدُ الرَّجُلُ مِنْکُمْ یَوْمَئِذٍ مَوْضِعاً لِصَدَقَتِهِ وَ لَا لِبِرِّهِ لِشُمُولِ الْغِنَى جَمِیعَ الْمُؤْمِنِین‏.." بحارالانوار ج52ص339

[31] ".. ُ وَ یُعْطِی النَّاسَ عَطَایَا مَرَّتَیْنِ فِی السَّنَةِ وَ یَرْزُقُهُمْ فِی الشَّهْرِ رِزْقَیْنِ وَ یُسَوِّی بَیْنَ النَّاسِ حَتَّى لَا تَرَى مُحْتَاجاً إِلَى الزَّکَاةِ وَ یَجِی‏ءُ أَصْحَابُ الزَّکَاةِ بِزَکَاتِهِمْ إِلَى الْمَحَاوِیجِ مِنْ شِیعَتِهِ فَلَا یَقْبَلُونَهَا فَیَصُرُّونَهَا وَ یَدُورُونَ فِی دُورِهِمْ فَیَخْرُجُونَ إِلَیْهِمْ فَیَقُولُونَ لَا حَاجَةَ لَنَا فِی دَرَاهِمِکُم‏.." ــ بحار الانوار ج52 ص390

[32] " َ یَکُونُ فِی أُمَّتِیَ الْمَهْدِیُّ إِنْ قُصِرَ فَسَبْعٌ وَ إِلَّا فَتِسْعٌ یَتَنَعَّمُ فِیهِ أُمَّتِی نِعْمَةً لَمْ یَتَنَعَّمُوا مِثْلَهَا قَطُّ تُؤْتِی الْأَرْضُ أُکُلَهَا وَ لَا تَدَّخِرُ مِنْهُمْ شَیْئاً وَ الْمَالُ یَوْمَئِذٍ کُدُوسٌ یَقُومُ الرَّجُلُ فَیَقُولُ یَا مَهْدِیُّ أَعْطِنِی فَیَقُولُ خُذْ "  ــ بحارالانوار ج51 ص88

[33] ".. وَ یَجْتَمِعُ إِلَیْهِ أَمْوَالُ أَهْلِ الدُّنْیَا کُلُّهَا مِنْ بَطْنِ الْأَرْضِ وَ ظَهْرِهَا فَیُقَالُ لِلنَّاسِ تَعَالَوْا إِلَى مَا قَطَعْتُمْ فِیهِ الْأَرْحَامَ وَ سَفَکْتُمْ فِیهِ الدَّمَ‏الْحَرَامَ وَ رَکِبْتُمْ فِیهِ الْمَحَارِمَ فَیُعْطِی عَطَاءً لَمْ یُعْطِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ " ــ بحارالأنوار ج : 52 ص : 390

[34] "إنه یستخرج الکنوز و یقسم المال و یلقی الاسلام بجرانه" ــ ملاحم ابن طاووس ص69

[35] َ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلم ) :" یَکُونُ فِی آخِرِ أُمَّتِی خَلِیفَةٌ یَحْثِی الْمَالَ حَثْیاً لَا یَعُدُّهُ عَدّا" ــ  بحارالانوارج36 ص365

[36]  عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله وسلم )  قَالَ: " آخِرُهُمُ اسْمُهُ عَلَى اسْمِی یَخْرُجُ فَیَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً یَأْتِیهِ الرَّجُلُ وَ الْمَالُ کُدْسٌ فَیَقُولُ یَا مَهْدِیُّ أَعْطِنِی فَیَقُولُ خُذْ " ــ بحار الانوار ج52 ص379

[37]  ".. وَ لَا یَبْقَى عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ أَعْمَى وَ لَا مُقْعَدٌ وَ لَا مُبْتَلًى إِلَّا کَشَفَ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَهُ بِنَا أَهْلَ الْبَیْت‏.."  ــ  بحار الانوار ج53 ص62

[38]  "فیظهر قائمنا المتغیب، فیقدمه الروح الامین ... و یبرئ الاکمه و الابرص" ــ الشیعه و الرجعه ج1 ص171

[39] " ..لا یموت احد و لا یمرض" ــ ملاحم ابن طاووس ص97

شاید منظور از این سخن، آن باشد که مرگ‏ها و بیماری‏هایی که پیش از ظهور حضرت، گسترش یافته، در دوران حضرت به اندازه‏ای اندک و ناچیز است که می‏توان آن را در حکم عدم دانست و شاید معنای ظاهری مراد باشد؛ یعنی در این مدّت مرگ و بیماری وجود نداشته باشد و آن به دلیل مقدم مبارک حضرت بقیة اللَّه الاعظم است.

[40] " إِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ شِیعَتِنَا الْعَاهَة.." ـــ بحار الانوار ج 52 ص317

[41] " َ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْ کُلِّ مُؤْمِنٍ الْعَاهَةَ وَ رَدَّ إِلَیْهِ قُوَّتَهُ " ــ بحار الانوار ج 52 ص364

[42] " َ مَنْ أَدْرَکَ قلئم أَهْلَ بَیْتِی مِنْ ذِی عَاهَةٍ بَرَأَ وَ مِنْ ذِی ضَعْفٍ قَوِیَ " ــ بحار الانوار ج 52 ص335

[43] " َ الْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ حَرْفاً فَجَمِیعُ مَا جَاءَتْ بِهِ الرُّسُلُ حَرْفَانِ فَلَمْ یَعْرِفِ النَّاسُ حَتَّى الْیَوْمِ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِی النَّاسِ وَ ضَمَّ إِلَیْهَا الْحَرْفَیْنِ حَتَّى یَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ حَرْفاً " ــ بحارج52 ص 336

[44] " ُ إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ مَدَّ اللَّهُ لِشِیعَتِنَا فِی أَسْمَاعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ حَتَّى لَا یَکُونَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقَائِمِ بَرِیدٌ یُکَلِّمُهُمْ فَیَسْمَعُونَ وَ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ وَ هُوَ فِی مَکَانِهِ " ــ بحار ج52ص336

[45] احقاق الحق ج13 ص351

[46] "...و یرعی الماشیه بین الزرعین، لا تاکل منه سنبله ولا تکسر بضلفها عودا" ــ معجم أحادیث الامام المهدی ج2 ص113

[47]  "... ِ حَتَّى یَأْمَنَ الشَّاةُ وَ الذِّئْبُ وَ الْبَقَرَةُ وَ الْأَسَدُ وَ الْإِنْسَانُ وَ الْحَیَّةُ وَ حَتَّى لَا تَقْرِضَ فَأْرَةٌ جِرَاباً .." ــ بحار الانوار ج15 ص61

[48] ".. َّ وَ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا لَأَنْزَلَتِ السَّمَاءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ نَبَاتَهَا وَ لَذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَادِ وَ اصْطَلَحَتِ السِّبَاعُ وَ الْبَهَائِمُ حَتَّى تَمْشِی الْمَرْأَةُ بَیْنَ الْعِرَاقِ إِلَى الشَّامِ لَا تَضَعُ قَدَمَیْهَا إِلَّا عَلَى النَّبَاتِ وَ عَلَى رَأْسِهَا زَبِیلُهَا لَا یُهَیِّجُهَا سَبُعٌ وَ لَا تَخَافُهُ " ــ بحار الانوارج52 ص316

[49] " اذا نزل عیسی بن مریم ...والحیات و الغقارب ظاهره لا تؤذی أحدا" ــ ملاحم ابن طاووس ص97

[50] شاید مقداری از امنیّت بدین سبب باشد که در روزگار آن حضرت نعمت‏های الهی فراوان است و چون همه جانداران نیز از آن نعمت‏ها بهره‏مندند و احساس امنیّت می‏کنند، به کسی آسیب نمی‏رسانند. و شاید این روایات کنایه از امنیّت کامل و پیدایش جوّ اطمینان به یکدیگر باشد.

[51] "تاوی الیه امته کما تاوی النحله (الی) یعسوبها..... لا یوقظ نائما و لایهرق دما" ــ معجم أحادیث الامام المهدی ج1 ص220 ح130

[52] سوره مبارکه سبأ آیه شریفه 18

[53] سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه 97

[54] " َ دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو حَنِیفَةَ فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ قَالَ أَحْسَبُهُ مَا بَیْنَ مَکَّةَ وَ الْمَدِینَةِ فَالْتَفَتَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِلَى أَصْحَابِهِ فَقَالَ أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ النَّاسَ یُقْطَعُ عَلَیْهِمْ بَیْنَ الْمَدِینَةِ وَ مَکَّةَ فَتُؤْخَذُ أَمْوَالُهُمْ وَ لَا یَأْمَنُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَ یُقْتَلُونَ قَالُوا نَعَمْ قَالَ فَسَکَتَ أَبُو حَنِیفَةَ فَقَالَ یَا بَا حَنِیفَةَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ قَالَ الْکَعْبَةُ قَالَ أَ فَتَعْلَمُ أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ حِینَ وَضَعَ الْمَنْجَنِیقَ عَلَى ابْنِ الزُّبَیْرِ فِی الْکَعْبَةِ فَقَتَلَهُ کَانَ آمِناً فِیهَا قَالَ فَسَکَتَ فَلَمَّا خَرَجَ قَالَ أَبُو بَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ جُعِلْتُ فِدَاکَ الْجَوَابُ فِی الْمَسْأَلَتَیْنِ فَقَالَ یَا بَا بَکْرٍ سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ فَقَالَ مَعَ قَائِمِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً فَمَنْ بَایَعَهُ وَ دَخَلَ مَعَهُ وَ مَسَحَ عَلَى یَدِهِ وَ دَخَلَ فِی عَقْدِ أَصْحَابِهِ کَانَ آمِناً" الْخَبَرَ ــ بحار الانوار ج52 ص314

[55] ".. ثم إن المهدی یفرق أصحابه و هم الذین عاهدوه فی أول خروجه ، فیوجههم إلی جمیع البلدان،و یأمرهم بالعدل و الاحسان وکل رجل منهم یحکم علی إقلیم من الارض و یعمر جمیع مدائن الدنیا بالعدل و الاحسان" ــ الشیعه و الرجعه ج1 ص168

[56] ".. َ فَلَا یَبْقَى فِی الْأَرْضِ خَرَابٌ إِلَّا  قد عُمِر" ــ کمال الدین ج1 ص331

[57] " َ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ سَارَ إِلَى الْکُوفَةِ فَهَدَمَ بِهَا أَرْبَعَةَ مَسَاجِدَ وَ لَمْ یَبْقَ مَسْجِدٌ عَلَى الْأَرْضِ لَهُ شُرَفٌ إِلَّا هَدَمَهَا وَ جَعَلَهَا جَمَّاءَ وَ وَسَّعَ الطَّرِیقَ الْأَعْظَم‏ ..." ــ بحار الانوار  ج52 ص339

[58] " َ إِذَا قَامَ قَائِمُنَا قَالَ یَا مَعْشَرَ الْفُرْسَانِ سِیرُوا فِی وَسَطِ الطَّرِیقِ یَا مَعْشَرَ الرَّجَّالَةِ سِیرُوا عَلَى جَنْبَیِ الطَّرِیقِ فَأَیُّمَا فَارِسٍ أَخَذَ عَلَى جَنْبَیِ الطَّرِیقِ فَأَصَابَ رَجُلًا عَیْبٌ أَلْزَمْنَاهُ الدِّیَةَ وَ أَیُّمَا رَجُلٍ أَخَذَ فِی وَسَطِ الطَّرِیقِ فَأَصَابَهُ عَیْبٌ فَلَا دِیَةَ لَهُ " ــ وسائل الشیعه ج29 ص243

[59] " َ یَتَنَعَّمُ أُمَّتِی فِی زَمَنِ الْمَهْدِیِّ (علیه السلام)   نِعْمَةً لَمْ یَتَنَعَّمُوا قَبْلَهَا قَطُّ یُرْسِلُ السَّمَاءَ عَلَیْهِمْ مِدْرَاراً وَ لَا تَدَعُ الْأَرْضُ شَیْئاً مِنْ نَبَاتِهَا إِلَّا أَخْرَجَتْهُ " ــ بحارالانوار ج51 ص83

[60] "..و تزید المیاه فی دولته و تمد الأنهار" ــ عقد الدرر ص84

[61] " َ تَتَنَعَّمُ أُمَّتِی فِی زَمَنِ الْمَهْدِیِّ ع نِعْمَةً لَمْ یَتَنَعَّمُوا مِثْلَهَا قَطُّ یُرْسَلُ السَّمَاءُ عَلَیْهِمْ مِدْرَاراً وَ لَا تَدَعُ الْأَرْضُ شَیْئاً مِنْ نَبَاتِهَا إِلَّا أَخْرَجَتْه‏" ــ بحارالانوار ج51 ص97

[62] "...و تکون الأرض کفاتوره الفضه تنبت نباتها کما کانت علی عهد آدم .."  ــ معجم أحادیث الامام المهدی ج1 ص314 ح205

[63]سوره مبارکه بقره آیه261

[64] " ...و یذهب الشرو یبقی الخیر و یزرع الرجل الشعیر و الحنطه فیخرج من کل من مائه من کما قال الله تعالی .." ــ  الشیعه و الرجعه ج1 ص167

[65] " ..وتحمل الأشجار و تتضاعف البرکات" ــ ملاحم ابن طاووس ص125

[66] در این قسمت از بحث از جلد اول کتاب «ادب فنای مقربان» استاد جوادی آملی بهره بردیم.(ذیل عبارت «وقاده الامم»)

[67] سوره‌ی‌ فاطر، آیه‌ی‌ 10